Bản đồ các nhà máy sản xuất, lắp ráp ô tô tại Việt Nam

Ngành công nghiệp lắp ráp ô tô tại Việt Nam đã có những bước phát triển đáng kể trong thời gian qua. Tuy nhiên, vẫn tồn tại những điểm mạnh và thách thức cần giải quyết để ngành đạt được sự bứt phá. Dưới đây là một số đánh giá tổng quan:

A. Điểm mạnh
1. Tăng trưởng thị trường nội địa
Nhu cầu mua ô tô trong nước tăng cao do mức sống được cải thiện và cơ sở hạ tầng giao thông phát triển.
Phân khúc ô tô giá rẻ và trung cấp ngày càng được ưa chuộng, tạo cơ hội lớn cho các nhà lắp ráp.
2. Đầu tư lớn từ các tập đoàn
Các doanh nghiệp như VinFast, Thaco, Hyundai Thành Công liên tục đầu tư vào công nghệ, mở rộng nhà máy và cải thiện năng lực sản xuất.
Các nhà máy được trang bị dây chuyền hiện đại, tự động hóa cao.
3. Chính sách hỗ trợ từ chính phủ
Chính phủ Việt Nam đã ban hành nhiều chính sách ưu đãi để khuyến khích phát triển công nghiệp ô tô như giảm thuế nhập khẩu linh kiện, hỗ trợ đầu tư cơ sở hạ tầng và các quy định thúc đẩy xe điện.
4. Xu hướng xe điện
VinFast đi đầu trong sản xuất ô tô điện, phù hợp với xu hướng toàn cầu hóa và giảm phát thải.
5. Lợi thế về nhân lực và chi phí sản xuất
Lực lượng lao động dồi dào, chi phí nhân công cạnh tranh so với các quốc gia trong khu vực.

B. Thách thức
1. Phụ thuộc vào linh kiện nhập khẩu
Tỷ lệ nội địa hóa trong lắp ráp ô tô còn thấp (khoảng 10-20% ở nhiều dòng xe).
Nhiều linh kiện quan trọng như động cơ, hộp số vẫn phải nhập khẩu, dẫn đến chi phí sản xuất cao.
2. Thiếu chuỗi cung ứng mạnh
Hệ thống các nhà cung cấp linh kiện phụ trợ chưa phát triển đồng bộ, làm giảm sức cạnh tranh của ngành.
3. Áp lực cạnh tranh từ xe nhập khẩu
Khi Việt Nam tham gia các hiệp định thương mại tự do (FTA), xe nhập khẩu từ ASEAN và các nước khác được hưởng thuế suất thấp, tạo áp lực lớn lên các nhà lắp ráp trong nước.
4. Công nghệ sản xuất còn hạn chế
Một số nhà máy vẫn chưa đạt tiêu chuẩn công nghệ tiên tiến so với các nước như Thái Lan, Indonesia.
Thiếu khả năng nghiên cứu và phát triển (R&D) để tự thiết kế, chế tạo sản phẩm mới.
5. Tâm lý tiêu dùng
Người Việt thường ưu tiên mua xe của các thương hiệu nước ngoài có uy tín, dẫn đến khó khăn cho các thương hiệu nội địa như VinFast trong việc xây dựng lòng tin.

C. Cơ hội phát triển
1. Phát triển xe điện và xe xanh
Chính phủ đang định hướng phát triển xe điện để giảm ô nhiễm môi trường. Đây là cơ hội cho các nhà sản xuất như VinFast và các doanh nghiệp khác đầu tư mạnh mẽ hơn.
2. Xuất khẩu
Một số nhà máy đã xuất khẩu xe sang các nước trong khu vực, mở ra tiềm năng mở rộng thị trường quốc tế.
3. Cải thiện chính sách hỗ trợ
Nếu được hỗ trợ mạnh mẽ hơn về thuế, đầu tư R&D và phát triển chuỗi cung ứng, ngành ô tô Việt Nam có thể nâng cao tỷ lệ nội địa hóa và cạnh tranh tốt hơn.

D. Đánh giá tổng thể
Ngành công nghiệp lắp ráp ô tô Việt Nam đang trong giai đoạn chuyển mình. Dù còn nhiều khó khăn, sự quan tâm từ chính phủ, đầu tư của doanh nghiệp và tiềm năng thị trường nội địa lớn là những yếu tố thúc đẩy sự phát triển. Tuy nhiên, để trở thành một trung tâm sản xuất ô tô lớn trong khu vực, Việt Nam cần chú trọng hơn vào phát triển chuỗi cung ứng nội địa, nâng cao công nghệ sản xuất và tăng cường năng lực R&D.